စိတ္ဖိစီးမႈ သက္သာရာ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ေကာင္းမွသာ

လုပ္ငန္း အဖြဲ႕အစည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ဝန္ထမ္းထုကို အလုပ္တာဝန္ ခြဲေဝမႈအရ အလႊာအသီးသီး ခြဲျခားထားပါသည္။  အဖြဲ႕အစည္း၏ ထိပ္ပိုင္းတြင္ စီမံခန္႔ခြဲသူမ်ား၊ မန္ေနဂ်ာမ်ား စသည့္ အစုအဖြဲ႕ ရွိၾကၿပီး ၎တို႔၏ လက္ေအာက္တြင္ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ ဝန္ထမ္းမ်ားကို တာဝန္ ခြဲျခားေပးထားရျမဲ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိသို႔ေသာ လုပ္ငန္း အဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္ရပ္အတြင္း “လူ” တို႔ ေပါင္းစု လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္ ျဖစ္ရာ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ အခ်င္းခ်င္း မလြဲမေသြ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေနရပါသည္။ လုပ္ငန္းခြင္ အတြင္းရွိ ဝန္ထမ္းထုမ်ားသည္ “တစ္ေလွတည္းစီး၊ တစ္ခရီးတည္းသြား” ဆိုသလုိ အလုပ္ ရည္မွန္းခ်က္ တူသူမ်ား၏ လူမႈဆက္ဆံေရး ဘဝတြင္ က်င္လည္ရပါသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုအတြင္း ေတြ႕ၾက ဆံုၾကသည့္ ဝန္ထမ္းအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္မွသာ စိတ္ဖိစီးမႈ သက္သာမည္ ျဖစ္ပါသည္။ လုပ္ငန္း သေဘာသဘာဝအရ အလုပ္တာဝန္ ထမ္းေဆာင္သူမ်ားသည္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး နိစၥဓူဝ တစ္နည္းမဟုတ္ တနည္းျဖင့္ ေတြ႕ဆံုေျပာဆို ဆက္ဆံေနၾကရပါသည္။ တစ္နည္း ဆိုေသာ္ လုပ္ငန္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အထက္ပိုင္းမွ စီမံခန္႔ခြဲသူ တာဝန္ရွိ လူႀကီးမ်ား၊ အလယ္အဆင့္ရွိေသာ ဝန္ထမ္းမ်ား၊ ေအာက္ေျခဝန္ထမ္းမ်ား၊ အလုပ္သမား အခ်င္းခ်င္း ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ ဆက္ဆံေနၾကရသလုိ မိမိတို႔ဌာနမွ ဝန္ထမ္းမ်ားသည္လည္း အျခားဌာန အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ဝန္ထမ္းမ်ားကို လည္းေကာင္း၊ မိမိတို႔၏ ေဖာက္သည္မ်ားကို လည္းေကာင္း မျဖစ္မေန ေျပာဆို ဆက္ဆံ ေနရပါသည္။

ဤသို႔ ဝန္ထမ္းမ်ား ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ဘဝကို ျဖတ္သန္းၾကရာတြင္ ရင္းႏွီးပ်ဴငွာ ဆက္ဆံေရး ႀကိဳးပမ္းၾကေသာ္လည္း တစ္ခါတစ္ရံ ဆက္ဆံေရး မေျပလည္ျခင္း၊ အဖုအထစ္မ်ား ၾကံဳရျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈ ခံစားရတတ္ပါသည္။ Leiter and Maslach တို႔၏ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္က ေဆး႐ံုတစ္႐ံုရွိ သူနာျပဳ ဆရာမမ်ား၏ စိတ္ဖိစီးမႈ ၾကံဳေတြ႕ ခံစားရမႈကို ေလလာခဲ့ရာတြင္ သူနာျပဳ ဆရာမမ်ားသည္ ၎တို႔ ၾကည့္႐ႈရသည့္ လူနာမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈ ျဖစ္ရသည္ထက္ ေဆး႐ံုအတြင္းရွိ ဝန္ထမ္းအခ်င္းခ်င္း၊ သူနာျပဳ ဆရာမမ်ား အခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံေရး မေျပလည္ျခင္းေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈ ျဖစ္ရသည္မွာ ၁၀ ဆခန္႔ ပိုမိုသည္ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ လုပ္ငန္း အဖြဲ႕အစည္းတိုင္းတြင္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ စြမ္းေဆာင္ရည္ တုိးျမင့္လာေရးအတြက္ လူ႔စြမ္းအား အရင္းအျမစ္သည္ အေရးပါေၾကာင္း HR ေလ့လာသူ အားလံုး အသိပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုရွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္ ေလ့လာစဥ္က “လူသာပဓာန” (Man matter most) ဟူေသာ အယူအဆ တစ္ရပ္ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားလာၾကပါသည္။ ယခုေခတ္ လုပ္ငန္း အဖြဲ႕အစည္း အတြင္းရွိ စီမံခန္႔ခြဲသူမ်ား သို႔မဟုတ္ မန္ေနဂ်ာ တစ္ဦးဦး၏ တာဝန္ ဝတၱရားမ်ားကို စြမ္းအား အရင္းအျမစ္ အမ်ိဳးအစားမ်ား (Types of resources) အေပၚ အေျခခံလ်က္ ေအာက္ပါအတုိင္း (၃) မ်ိဳးခြဲ၍ ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။

(က) ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ အရင္းအျမစ္မ်ားကို တာဝန္ယူ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း။

ဤအမ်ိဳးအစားတြင္ ဌာန၏ ရ-သံုးမွန္းေျခေငြ စာရင္း (Budget) ျပဳစုေရးဆြဲျခင္း၊ စာရင္းကိုင္လုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ႏွစ္ခ်ဳပ္ စာရင္းမ်ားႏွင့္ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာမ်ား ေရးဆြဲျခင္း၊ အခြန္အေကာက္မ်ား ဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ား ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ဘဏ္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း စသည္တို႔ ပါဝင္ပါသည္။

(ခ) ႐ုပ္ဝတၳဳဆိုင္ရာ အရင္းအျမစ္မ်ားကို တာဝန္ယူ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း။

ဤအမ်ိဳးအစားတြင္ လုပ္ငန္း အဖြဲ႕အစည္း၏ စက္ပစၥည္း ယႏၲရားမ်ား၊ ပရိေဘာဂမ်ား၊ ကုန္ၾကမ္းမ်ား ထိန္းသိမ္းႀကီးၾကပ္ျခင္း၊ လုပ္ငန္းအတြက္ လုိအပ္သည္မ်ားကို ဝယ္ယူျခင္း၊ ထုတ္လုပ္ၿပီး ကုန္ေခ်ာ ပစၥည္းမ်ားကို ျဖန္႔ျဖဴးျခင္း စသည္တို႔ ပါဝင္ပါသည္။

(ဂ) လူ႔စြမ္းအား အရင္းအျမစ္မ်ားကို စီမံခန္႔ခြဲျခင္း။

ဤအမ်ိဳးအစားတြင္ ဝန္ထမ္းမ်ား ေရြးခ်ယ္ခန္႔ထားျခင္း၊ ဝန္ထမ္းစည္းကမ္း ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ရာထူး တိုးျမႇင့္ျခင္း၊ အလုပ္ ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း၊ ခြင့္ကိစၥမ်ား ကိုင္တြယ္ျခင္း၊ အလုပ္ခြင္ စည္းကမ္း ေဖာက္ဖ်က္ျခင္းေၾကာင့္ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ သင္တန္းမ်ား စီစဥ္ျခင္း စသည့္ HR လုပ္ငန္းမ်ား ပါဝင္ပါသည္။ မန္ေနဂ်ာ တစ္ဦးဦးသည္ အထက္ေဖာ္ျပပါ လုပ္ငန္းတာဝန္ ဝတၱရားမ်ား အမ်ိဳးအစား ၃ မ်ိဳးတြင္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ျဖစ္ေစ၊ တစ္မ်ိဳးထက္ ပို၍ျဖစ္ေစ တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ေလ့ ရွိပါသည္။ သုေတသန ျပဳလုပ္ခ်က္အရ “လူ” မ်ားကို ထိေတြ႕ကိုင္တြယ္ ဆက္ဆံရေသာ သို႔မဟုတ္ “လူ” မ်ားကို စီမံ ခန္႔ခြဲရေသာ တာဝန္ယူရသည့္ မန္ေနဂ်ာသည္ စိတ္ဖိစီးမႈ ဒဏ္အခံရဆံုး ျဖစ္သည္ဟု ေကာက္ခ်က္ ခ်ထားပါသည္။ ျခံဳ၍ ေျပာရပါက ေငြ၊ ပစၥည္း၊ စာရင္း စသည့္ ႐ုပ္ဝတၳဳမ်ားကို စီမံခန္႔ခြဲရျခင္းထက္ ႐ုပ္ႏွင့္နာမ္တို႔ ပိုင္ဆိုင္ေသာ “လူ” ကို စီမံခန္႔ခြဲျခင္းက ပိုမိုခက္ခဲေၾကာင္း သက္ေသျပလုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ “လူ” တြင္ စိတ္၏ ခံစားမႈရွိျခင္း၊ ကာယစြမ္းအားျဖင့္ အလုပ္လုပ္ျခင္း၊ ေျပာဆို ဆံုးမမႈကို နာယူျခင္း၊ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ား နာယူျခင္း၊ ျပန္လည္ ေမးျမန္းျခင္း၊ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုျခင္း အျပင္ “ႏႈတ္သီးေကာင္း လွ်ာပါး” ဟု ေျပာရေလာက္ေအာင္ ျပန္လည္ ခြန္းတံု႔ ျပန္ေျပာဆိုျခင္း၊ ျငင္းခံုျခင္း၊ ေအာ္ဟစ္ဆဲဆိုျခင္း စသည္တို႔ကို ျပဳလုပ္ႏုိင္စြမ္း ရွိၾကသည္ကို စာ႐ႈသူအားလံုး အသိပင္ ျဖစ္ပါသည္။

တစ္ခါက အစိုးရဌာန တစ္ခုတြင္ ဝန္ထမ္းမ်ား ရာထူး တိုးတက္ေပးရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံျခား ပညာသင္ ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ လည္းေကာင္း အရည္အခ်င္း မမီသည့္ ဝန္ထမ္းတစ္ဦးသည္ ၎၏ ပုဂၢိဳလ္ေရး မေက်နပ္မႈကို စာတစ္တန္ ေပတစ္တန္ျဖင့္ “တုိင္စာ/ပစ္စာ” ေရး၍ အထက္လူႀကီးမ်ားထံ ေပးပို႔ခဲ့ပါသည္။ လုပ္ၾကံ ဇာတ္လမ္းမ်ားျဖင့္ ပံုႀကီးခ်ဲ႕ထားေသာ အဆုိပါ ပစ္စာ မ်ိဳးမ်ားသည္ ဝန္ထမ္း ေလာကအတြင္း မလိုလားအပ္ေသာ ဆူးေျငာင့္ ခလုတ္မ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ အတုိင္ခံရသည့္ ဝန္ထမ္းအဖို႔ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ၾကံဳလာရသည့္ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းေနရသျဖင့္ ရာထူးတက္ရန္ ေႏွာင့္ေႏွးျခင္း၊ ႏိုင္ငံျခား ပညာသင္ သြားရန္ အခ်ိန္ ဖင့္ႏႊဲျခင္းတို႔ေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈ ၾကံဳေတြ႕ရပါသည္။ ကုမၸဏီ တစ္ခုသည္ စီးပြားေရး က်ဆင္းျခင္းႏွင့္ ၾကံဳေတြ႕ရ ေသာေၾကာင့္ ဝန္ထမ္း အခ်ိဳ႕ကို မလြဲမေရွာင္သာဘဲ အလုပ္မွ ရပ္စဲရန္ စီစဥ္ရသည္ ဆိုပါစို႔။ ထိုသို႔ေသာ အေျခအေနမ်ိဳးတြင္ အလုပ္မွ ရပ္စဲခံရသည့္ ဝန္ထမ္းမ်ား အပါအဝင္ ၎တို႔အား မွီခိုသူမ်ား၊ ဆက္ႏႊယ္သူမ်ားတို႔သည္ စိတ္ေသာက ေရာက္ၾကရပါသည္။ လုပ္ငန္း အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုလံုးတြင္ အလုပ္မွ ရပ္စဲမည့္ ဝန္ထမ္း (၃၀) ဦးအနက္၊ မိမိ၏ ဌာနမွ ဝန္ထမ္း ၁၀ ဦး ပါသည္ဟု သတင္းဆိုး ၾကားလုိက္ရသည့္အခါ ဌာနခြဲ မန္ေနဂ်ာ အေနျဖင့္ မိမိ တိုက္႐ိုက္ ကိုင္တြယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ရေသာ ဝန္ထမ္းမ်ား သို႔မဟုတ္ လက္ပြန္းတတီး ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္ေသာ သူတို႔ႏွင့္ ခြဲခြာရမည့္ အေျခအေနေၾကာင့္ စိတ္မခ်မ္းေျမ့ဖြယ္ ခံစားရပါသည္။

ဗုဒၶျမတ္စြာ ေဟာၾကားခဲ့ေသာ ေလာကီ လူ႔ေဘာင္တြင္ စီးပြားခ်မ္းသာ ျပည့္စံု ႂကြယ္ဝႏိုင္ေသာ တရားေတာ္ျဖစ္သည့္ လူတိုင္း လိုိက္နာေဆာင္ရြက္ရမည့္ အရည္အခ်င္းေကာင္းမ်ား “သမၸဒါ” တရားေလးမ်ိဳး အနက္ “ကလ်ာဏ မိတၱသမၸဒါ” ဟူေသာ မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္းႏွင့္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ ေကာင္းေသာ အတုယူျခင္းဟူေသာ သမၸဒါတရား တစ္မ်ိဳးလည္း ပါဝင္ပါသည္။ သဒၶါ၊ သီလ၊ စာဂ၊ ပညာတို႔ႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ မိတ္ေဆြေကာင္းတို႔ႏွင့္ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံရေသာအခါ ၎တို႔အား အတုယူျခင္းျဖင့္ မိမိလည္း အသိအလိမၼာ တိုးပြားလာၿပီး စီးပြားခ်မ္းသာ တိုးတက္လာမည္ ျဖစ္ပါသည္။ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းေကာင္းမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္စြာ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ မိမိ၏ အက်ိဳးစီးပြား တုိးတက္ရန္ မ်ားစြာ အေထာက္အကူ ျဖစ္ပါသည္။ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း ဝန္ထမ္းအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး အဆင္မေျပျခင္းေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈ ၾကံဳေတြ႕ၾကရသကဲ့သို႔ တစ္ခါတစ္ရံ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ေနျခင္းေၾကာင့္လည္း တစ္နည္းတစ္ဖံု စိတ္ဖိစီးမႈ ၾကံဳေတြ႕ရျပန္ ပါေသးသည္။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္အေပၚ ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးမႈေၾကာင့္ သံေယာဇဥ္ရွိေသာအခါ ၎အား သနားငဲ့ညႇာမႈ၊ စာနာေထာက္ထားမႈ ျဖစ္ေပၚလာကာ လိုအပ္ေသာ အကူအညီ အေထာက္အပံ့မ်ား အနစ္နာခံ၍ ေပးတတ္ၾကပါသည္။ ေလ့လာခ်က္ တစ္ခုတြင္ အမ်ားျပည္သူမ်ား အတြက္ ေရေပးေဝေရး၊ လွ်ပ္စစ္ ျဖန္႔ျဖဴးေပးေရး စေသာ Public Utility လုပ္ငန္းမ်ားကို တာဝန္ယူ ကိုင္တြယ္ရသည့္ စီမံခန္႔ခြဲသူမ်ား သို႔မဟုတ္ မန္ေနဂ်ာမ်ားသည္ ျပည္သူမ်ား၏ လုိအပ္ခ်က္ကို အေရးေပၚ ျဖည့္ဆည္း ေဆာင္ရြက္ေပးေနရသည္ ျဖစ္ရာ ျပည္သူမ်ား ေက်နပ္ႏွစ္သက္မႈ မရရွိေသာအခါ ၎တုိ႔ အေနျဖင့္ လုပ္ငန္းခြင္ စိတ္ဖိစီးမႈဒဏ္ အျမင့္မားဆံုး ခံစားရေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။

လူမႈ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး နယ္ပယ္တြင္ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္း သူငယ္ခ်င္းမ်ား အေနျဖင့္ ေအာက္ပါ နည္းလမ္းမ်ားအတုိင္း စိတ္ဖိစီးမႈ ေလ်ာ့က်ေစမႈမ်ားကို ပံ့ပိုးေပးလ်က္ ရွိၾကပါသည္။

(က) စိတ္ဆင္းရဲစရာ ကိစၥရပ္မ်ားကို မည္သို႔ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းရမည္ကုိ ကိုယ္က်ိဳးမဖက္၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မထားဘဲ လက္ေတြ႕ အသံုးဝင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို အၾကံဉာဏ္ေပးျခင္း
(ခ) ေၾကာက္ရြံ႕ စိုးရိမ္မႈမ်ား ရွိလာပါက ေသခ်ာစြာ စိစစ္သံုးသပ္ရန္ႏွင့္ စိတ္ခံစားမႈ မရရွိေရးအတြက္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေစရန္ အားေပးျခင္း
(ဂ) စိတ္ဖိစီးမႈ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားေၾကာင့္ ဆိုးရြားေသာ ခံစားမႈ သို႔မဟုတ္ အႏုတ္လကၡဏာ ေဆာင္ေသာ ခံစားမႈတုိ႔ကို မည္သို႔ ေလွ်ာ့ခ်မည္ကို ကူညီ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း  စသည္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

နိဂံုးခ်ဳပ္ အေနျဖင့္ အေပါင္းအသင္း မိတ္ေဆြႏွင့္ ပတ္သက္၍ “A problem shared is a problem halved” ဟူေသာ အဂၤလိပ္ စကားပံု တစ္ခု ရွိပါသည္။ ယင္းစကားပံု၏ အဓိပၸာယ္မွာ “ၾကံဳေတြ႕ ခံစားရေသာ ျပႆနာမ်ားကို သူငယ္ခ်င္းမ်ားအား ရင္ဖြင့္ေျပာျပျခင္း၊ မွ်ေဝ ခံစားေစျခင္း တို႔ျဖင့္ မိမိ၏ ျပႆနာမ်ား သို႔မဟုတ္ စိတ္ခံစားရမႈ ေဝဒနာမ်ား တစ္ဝက္ သက္သာေစပါသည္” ဟု ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ လုပ္ငန္း အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းေကာင္းမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္စြာ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံ ေနထိုင္ သြားပါက အခက္အခဲ ျပႆနာ ၾကံဳေတြ႕ေစကာမူ စိတ္ဖိစီးမႈ သက္သာေစႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
Ref : http://news.yatanarpon.com.mm/cp/hrjournal/article-10827

Posted in: Management